Nowe zasady w ośrodkach dla uchodźców z Ukrainy od listopada 2025 — co musisz wiedzieć
Od listopada br. zmienią się zasady funkcjonowania ośrodków zbiorowego zakwaterowania dla uchodźców z Ukrainy — zmniejszony zostanie zakres osób uprawnionych do bezpłatnego pobytu, a niektóre grupy będą musiały ponosić nowe opłaty. Rząd jednocześnie kieruje do zainteresowanych program wsparcia w celu przygotowania do samodzielnego życia poza ośrodkami.
Najważniejsze informacje:
- Od listopada br. w ośrodkach będą mogli przebywać m.in. osoby z niepełnosprawnościami, seniorzy i kobiety w ciąży.
- Dla części mieszkańców zmieniają się zasady opłat — m.in. emeryci otrzymają stałą stawkę 15 zł za dzień, a uchylone zostanie zwolnienie humanitarne.
- Osobom, które utracą prawo do pobytu, proponowany jest program Wspólnie do Niezależności z pomocą finansową i doradztwem.
Kogo obejmą zmiany
Jak wynika z nowelizacji tzw. ustawy pomocowej, od listopada br. prawo do korzystania z ośrodków zbiorowego zakwaterowania zachowają przede wszystkim osoby należące do tzw. kategorii wrażliwych. W wymienionych przykładach ustawodawca wskazuje m.in. osoby z niepełnosprawnościami, seniorów oraz kobiety w ciąży.
Z drugiej strony prawo do darmowego pobytu przestanie przysługiwać m.in. osobom, które dopiero co przyjechały do Polski i nie są zaliczane do żadnej specjalnej grupy potrzebującej pomocy, a także rodzicom wychowującym co najmniej troje dzieci, jeśli wszystkie te dzieci mają ukończone 7 lat.
Co się zmienia w opłatach za pobyt
Nowela wprowadza konkretne zmiany finansowe dla mieszkańców OZZ. Oto najważniejsze punkty:
- Dla osób już płacących — obecnie na poziomie 50 proc. lub 75 proc. — nie przewidziano dodatkowych środków, które zmniejszyłyby te opłaty.
- Uchylone zostanie tzw. zwolnienie humanitarne: wojewoda nie będzie już mógł zwolnić osoby z opłat, jeśli nie spełnia ona kryteriów ustawowych.
- Opiekunowie osób z niepełnosprawnością będą mieli możliwość darmowego pobytu tylko wtedy, gdy nie pobierają świadczenia pielęgnacyjnego.
- Dla osób pobierających polską emeryturę wprowadzono nową, stałą opłatę — 15 zł za dzień, bez względu na wysokość emerytury.
| Grupa | Status od listopada br. | Opłata / uwaga |
|---|---|---|
| Osoby z niepełnosprawnościami | Mogą przebywać | Prawo do pobytu zachowane |
| Opiekunowie osób z niepełnosprawnością | Mogą przebywać | Darmowy pobyt tylko jeśli nie pobierają świadczenia pielęgnacyjnego |
| Osoby już płacące | Pozostają w ośrodkach | Brak dodatkowych dofinansowań do stawek 50 proc. lub 75 proc. |
| Emeryci pobierający polską emeryturę | Mogą przebywać | 15 zł za dzień |
| Nowo przybyłe osoby niebędące w grupie wrażliwej | Tracą prawo do darmowego pobytu | Oczekuje kierowanie do alternatywnych programów |
Wsparcie poza ośrodkami: program „Wspólnie do Niezależności”
Dla osób, które nie będą mogły dalej korzystać z OZZ, przygotowano projekt Wspólnie do Niezależności, realizowany przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji razem z Polskim Czerwonym Krzyżem oraz Fundacją Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej. Program adresowany jest do obywateli Ukrainy przebywających w OZZ i posiadających PESEL UKR.
Udział obejmuje dwa podstawowe kroki: podpisanie deklaracji oraz znalezienie mieszkania i opuszczenie OZZ. Beneficjenci otrzymają wsparcie finansowe oraz pomoc w integracji — indywidualne doradztwo zawodowe, pomoc w poszukiwaniu pracy, kursy języka polskiego oraz aktywności kulturalno‑integracyjne.
Więcej informacji o działaniach administracji można znaleźć na stronie MSWiA.
Zmiany mają charakter systemowy. Celem jest ograniczenie pobytu w ośrodkach do osób najbardziej potrzebujących oraz wspieranie przejścia do samodzielnego życia poza nimi.
